Ludzie, zespoły, wydarzenia.

Rozwój teatru amatorskiego w Polanicy Zdroju rozpoczął się już w latach 50 XX w. Właśnie wtedy swą działalność zainaugurował amatorski zespół teatralny, który w późniejszych latach miał przyjąć nazwę Uzdrowiskowy Teatr im. Mieczysławy Ćwiklińskiej. Twórcą grupy był Franciszek Hollik-Hollikowski instruktor kulturalno-oświatowy Związku Zawodowego Pracowników Służby Zdrowia w Polanicy Zdroju, z zawodu aktor. Pierwszy sezon w roku 1951 zainaugurowano sztuką Andrzeja Uspienskiego Przyjaciele, następnie wystawiano Protekcję Maxa Maurey’a, Ożenek Mikołaja Gogola, Moralność Pani Dulskiej Gabrieli Zapolskiej oraz Zemstę Aleksandra Fredry. Reżyser Franciszek Hollik-Hollikowski widząc potencjał polanickich aktorów zaprosił do objęcia patronatem Mieczysławę Ćwiklińską. Ta wybitna polska aktorka całym sercem zaangażowała się w działalność zespołu, udzielając aktorom rad i wskazówek, ale także występując z polanickim zespołem na deskach Teatru Zdrojowego we wspólnych przedsięwzięciach. Do historii przeszły role Mieczysławy Ćwiklińskiej w Moralności pani Dulskiej, Ożenku oraz Zemście. Zespół występował bardzo często także w okolicznych uzdrowiskach.

W roku 1955 reżyserem w zespole została Maria Bogdanowicz, która przyjechała do Polanicy z krakowskiego Teatru im. Juliusza Słowackiego. W tych latach scena polanicka „dawała” nawet dwa spektakle w ciągu dnia, publiczność żądna wrażeń artystycznych dostarczanych przez Mieczysławę Ćwiklińską, oblegała kasy biletowe.

Za czasów Franciszka Hollika-Hollikowskiego i Marii Bogdanowicz nastąpił największy rozkwit amatorskiej sceny w polanickim teatrze. Po ich odejściu teatr nie działał już tak prężnie. Jeszcze w 1956 roku w Polskim Radiu wyemitowano fragmenty Dziadów w interpretacji aktorów polanickiego teatru, ale rok później po kilku nieudanych próbach przygotowania premiery zaprzestano wszelkiej działalności artystycznej. Przez polanicki zespół przewinęło się ponad 40 osób, spośród których największy wkład w powstające spektakle, oprócz wymienionych reżyserów, mieli: Eugeniusz Fedorowicz, Krystyna i Kazimierz Frontowie, Bolesław Kupny, Stanisław Klauze, Krystyna Bielecka, Teresa Ochnio, Krystyna Ziółkówna, Wacław Jeżykowski, Franciszek Dziedzic, Krzysztof Gryglewski, Józef Łyp i Leon Kubiak.

Mimo, iż zespół już nie istniał Mieczysława Ćwiklińska odwiedzała Polanicę i Teatr Zdrojowy. Do historii przeszła jej kreacja w spektaklu Drzewa umierają stojąc, który wystawiono na deskach polanickiej sceny w 1969 roku.

W latach 70 i 80 w teatrze odbywały się organizowane przez Uzdrowiskowy Domu Kultury koncerty i występy. Natomiast w latach 90 po likwidacji tej instytucji zaprzestano jakiejkolwiek działalności artystycznej i kulturalnej w Teatrze Zdrojowym. Niektóry polaniczanie utrzymują, że w latach 90 teatr służył jako magazyn, przechowywano tu warzywa.

Nowe otwarcie i prawdziwe ożywienie nastąpiło w roku 2000, wraz z powołaniem do życia samorządowej instytucji kultury jaką było Miejskie Centrum Kultury. W kolejnych latach Teatr Zdrojowy miał stać się miejscem wielu wyjątkowych wydarzeń artystycznych: międzynarodowych festiwali, koncertów gwiazd scen polskich, spektakli wybitnych teatrów. Obok prężnej działalności impresaryjnej w Teatrze Zdrojowym znalazło się miejsce dla twórczości teatralnej. Jednego dnia Opera Dolnośląska wystawiała Czarodziejski Flet Mozarta, a kolejnego polanicka młodzież prezentowała autorskie przedstawienie. Ta ostatnia aktywność stanowiła powód do dumy, była powrotem do pięknej tradycji sprzed blisko 50 lat, kiedy to polaniczanie uprawiali sztukę teatralną. Prawdziwą jaskółką i zwiastunem późniejszej ożywionej działalności artystycznej był monodram Joanny Kowalczyk Stałam tak, Stoję tak.

Spektakl wyreżyserował Marek Mazurkiewicz założyciel i dyrektor Miejskiego Centrum Kultury. Autorem tekstu był również polaniczanin wybitny twórca monodramów, ich reformator Marian Półtoranos, który ukrył się za pseudonimem Jane Taylor. Jego nazwisko miało znaczący wpływ na jakość kultury na Ziemi Kłodzkiej. Jako twórca teatru, ale przede wszystkim pedagog i charyzmatyczny człowiek skupiał wokół siebie ludzi, którzy przez wiele lat kształtowali kulturę regionu. Marek Mazurkiewicz był najbliższym współpracownikiem Mariana Półtoranosa, tworzyli oni m.in. słynny Festiwal Teatralny Zderzenie, który już wkrótce zagość miał także w Polanicy. W 2001 roku na deskach Teatru Zdrojowego wystąpił m.in.: Teatr Jaracza z Łodzi, Teatr Wierszalin z Supraśla czy Teatr Cinema z Michałowic. Ale powróćmy do 2000 roku: w kwietniu powołuje się do życia Miejskie Centrum Kultury, w tym czasie powstaje monodram Joanny Kowalczyk, który w czerwcu otrzymuje III nagrodę na XXIX Ogólnopolskich Spotkaniach Amatorskich Teatrów Jednego Aktora. 28 lipca następuje inauguracja sceny polanickiej, która po kilkunastu latach chudych na nowo ożywa. Sztuką jaką wybrano na ten szczególny dzień, była rodzima produkcja. Zagrano Emigrantów Sławomira Mrożka w reżyserii Mariana Półtoranosa, w wykonaniu Marka Mazurkiewicza i Wacława Tracza. We wrześniu 2000 roku działalność rozpoczęły grupy i sekcje artystyczne, które skupiały dzieci i młodzież. Zespoły teatralne prowadziły Karolina Szczesiak i Joanna Półtoranos a następnie Krzysztof Papis, który wyreżyserował w Teatrze Zdrojowym pięć przedstawień. Spektakl Lekcja miał swoją premierę 12 marca 2001 roku i spotkał się z entuzjastycznym przyjęciem widzów. W kolejnych latach Krzysztof Papis wyreżyserował z polanicką młodzieżą: Czarno-białe czary mary (premiera 20 czerwca 2001 roku), Bajkę o królewnie nudnisi (1 lutego 2002 rok), Dzieciństwo bez przemocy, Dzidzibobo, Kamienne Szczęście oraz Serenadę wg S. Mrożka (9 kwietnia 2003 roku) w której wystąpili: Anna Dzieczkaniec, Emilia Janowska, Dorota Kokoszka, Piotr Bumaj i Marcin Pempuś. Marcin Pempuś jest absolwentem Wydziału Lalkarskiego Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej we Wrocławiu i aktorem Teatru Polskiego we Wrocławiu.

Kolejną rodzimą produkcją był spektakl I Bóg uśmiechnął się w wykonaniu Dziecięcego Studia Teatralnego, którym opiekowała się artystycznie Joanna Półtoranos. Jego premiera odbyła się w 2001roku. W latach 2001-2005 dział w Miejskim Centrum Kultury także Teatr Tańca, prowadzony przez Joannę Rachwał. Grupa wystawiła pięć premier: Tajemnica duszy, Chaos, Alfa i Omega, Tango oraz Nie z ich myśli idą myśli moje w reżyserii Joanny Rachwał i Bogusława Łukomskiego.

W roku 2003 opiekę artystyczną nad zespołem objęła Joanna Mazurkiewicz, wtedy to grupa przyjęła nazwę: Teatr Młodzieżowy im. Mieczysławy Ćwiklińskiej. W kolejnych latach zespół tworzył autorskie przedstawienia, które były wynikiem ich wielomiesięcznej warsztatowej pracy. Poniżej prezentujemy opisy poszczególnych spektakli:

• Spektakl Każdy, reż. Joanna Mazurkiewicz, wystąpili: Małgorzata Andreasik, Hanna Braun, Marlena Gulka, Dominika Radwan, Elżbieta Sobota, Justyna Śmiechowicz, Liwia Woszczyna.

W zaproszeniu na przedstawienie czytamy: Każdy jest debiutanckim spektaklem Teatru Młodzieżowego im. Mieczysławy Ćwiklińskiej opartym na autorskim scenariuszu Marka Mazurkiewicza. Ideą przedstawienia było uscenicznienie codziennych czynności takich jak praca, sprzątanie, układanie się do snu. Jedynym środkiem wyrazu artystycznego przedstawienia jest ruch, słowo zredukowano do minimum. Spektakl jest próbą ukazania ludzkiego życia w kontekście jedynie pewnych zdarzeń, tj. narodzin i śmierć. Tytuł przedstawienia odnosi się do średniowiecznego dramatu Everyman. Spektakl otrzymał I nagrodę podczas VI Dolnośląskiego Przeglądu Form Teatralnych F-ART. Premiera spektaklu odbyła się 20 lutego 2004 roku.

• Spektakl Z czasem, scen. i reż. Joanna Mazurkiewicz, wystąpili: Małgorzata Andreasik, Hanna Braun, Alicja Jeremicz, Sylwia Kozioł, Dominika Radwan, Elżbieta Sobota, Justyna Śmiechowicz, Jarosław Wrona, Liwia Woszczyna

W informacji o przedstawieniu czytamy: Z czasem to kolejna opowieść, a raczej pytanie o sens zmagania się z przeznaczeniem. Bohaterzy uwikłani w codzienne sprawy szybko gubią treść swojego istnienia. Podobnie jak we wcześniejszym spektaklu, tu światem również kieruje demiurg, tym razem jest on nazwany, jego imię: to czas. Inspiracją do powstania spektaklu było opowiadanie pt.: „Siostra czasu” Teresy Lasoń-Kochańskiej. Ważnym elementem ekspresji spektaklu jest ruch.   Spektakl otrzymał II nagrodę podczas VII Dolnośląskiego Przeglądu Form Teatralnych F-ART. Premiera spektaklu  odbyła się 21 marca 2003 roku.

• Spektakl Do lalabaj, scen. i reż. Joanna Mazurkiewicz, wystąpili: Małgorzata Andreasik, Hanna Braun, Dominika Radwan, Elżbieta Sobota, Damian Stawarski, Liwia Woszczyna.

W informacji o spektaklu czytamy: Każdy, z czasem zaczyna marzyć o podróży do Lalabaj. Dla jednego Lalabaj jest w Grudziądzu, dla innego w Sharm El Sheikh. Podczas wspólnej podróży mogą przytrafić się różne dziwne sytuacje. Spektakl oparty na literackich i autorskich tekstach powstawał na scenie podczas improwizowanych prób. Wiele w nim słownych i sytuacyjnych żartów, ukazujących całkowity brak porozumienia pomiędzy ludźmi. Spektakl otrzymał I nagrodę podczas VIII Dolnośląskiego Przeglądu Form Teatralnych F-ART. Premiera spektaklu odbyła się 20 kwietnia 2006 roku.

• Spektakl Postrzyżyny, scen. i reż. Joanna Mazurkiewicz Monodram w wykonaniu Hanny Braun, inspirowany prozą Bohumila Hrabala

W zaproszeniu na przedstawienie czytamy: Skracać! Skracać! Skracać! to motto bohaterki spektaklu Postrzyżyny. Jak to u Czechów bywa wątki komiczne przeplatają się z tragicznymi, śmiejemy się do rozpuku by za chwilę przerazić się tym śmiechem. Bohaterka spektaklu to młoda dziewczyna, która pragnie zmian, chce jak najszybciej stać się dojrzałą kobietą. Wciąż przekracza kolejne granice. Dokąd ją doprowadzi ta szalona pasja? To pytanie nie pozostaje bez odpowiedzi.  Premiera spektaklu odbyła się 18 kwietnia 2007 roku.

• Spektakl Gonić króliczka, scen. i reż. Joanna Mazurkiewicz. Monodram w wykonaniu Dominiki Radwan, inspirowany opowiadaniem Julio Cortazara.

W zaproszeniu na przedstawienie czytamy: Od czasu do czasu wymiotuję królika(…). Aby zrozumieć to wyznanie, należy nie tylko poznać opowieść, ale także ją poczuć. Gonić króliczka to monodram inspirowany prozą Julio Cortazara. Jak to u Cortazara, bywa jest magicznie, fantastycznie, a finalnie bardzo smutno. Zaczyna się od wybuchu bomby, a prawdę mówiąc sexbomby. Spektakl jest zabawny, chwilami bardzo, do momentu gdy bohaterka nie wyznaje wstydliwej prawdy: że od czasu do czasu wymiotuje króliki!? Jaka metafora kryje się pod plątaniną zdarzeń realnych i niezwykłej metafizyki? Na to pytanie każdy widz odpowie indywidualnie.  Premiera spektaklu odbyła się 18 kwietnia 2007 roku.

• Spektakl Kosmos, scen. i reż. Joanna Mazurkiewicz, wystąpili: Małgorzata Andreasik, Hanna Braun, Paulina Grudysz, Jagoda Magiera, Jagoda Rossa, Dominika Radwan, Elżbieta Sobota, Damian Stawarski, Anna Terlecka, Oliwia Zachara.

W informacji o przedstawieniu czytany: Współczesny człowiek zagubił się gdzieś w przestworzach. Zgubił bliźnich, zgubił umiejętność nazywania rzeczy po imieniu, wreszcie zgubił boga. Ale pojawili się inni: inni bogowie, inne języki, wreszcie inni bliźni. Więc gdy bogowie nie odpowiadają, gdy skomplikowane wzory na szczęście zawodzą może pomogą przybysze z kosmosu?  Premiera spektaklu odbyła się 20 kwietnia 2007 roku.

• Spektakl Basia Basieńka Barbara, scen i reż. Joanna Mazurkiewicz. Monodram inspirowany prozą Wiesława Myśliwskiego w wykonaniu Oliwi Zachary

To wyjątkowo ciekawa propozycja teatralna. Wraz z monodramem Mój kapelusz spektakl Oliwii Zachary tworzy dyptyk, który choć samodzielnie stanowi odrębną produkcję w połączeniu nabiera dodatkowego znaczenia. Spektakl stanowi mądrą odpowiedź na odwieczne pytanie: Czy można umrzeć z miłości?  Premiera spektaklu odbyła się 25 marca 2010 roku.

• Spektakl Mój Kapelusz, scen i reż. Joanna Mazurkiewicz. Monodram inspirowany prozą Wiesława Myśliwskiego w wykonaniu Jarosława Wrony

Spektakl Jarosława Wrony stanowi drugą część układanki. Bohater szaleńczo zakochany w Basieńce, przeżywa swą podróż. Raz płynie kajakiem, raz idzie na piechotę, a raz w wymarzonym kapeluszu jedzie pociągiem. Wszystko to po to by na końcu samotnie zostać na stacji. Premiera spektaklu odbyła się 25 marca 2010 roku.

• Spektakl Człowiek podręczny, scen. i reż. Joanna Mazurkiewicz. występują: Jagoda Magiera, Jagoda Rossa, Elżbieta Sobota, Anna Terlecka, Oliwia Zachara.

W zaproszeniu na przedstawienie czytamy: To wyjątkowo ciekawy spektakl, w którym aktor – postać sceniczna zminimalizowana jest do dłoni. Animując dłoń człowieka reżyser tworzy świat pomniejszony i uproszczony, ale jakże prawdziwy i szczery w swojej prostocie. Premiera spektaklu odbyła się  30 kwietnia 2008 roku.

• Spektakl Kwiat paproci, scen. i reż. Joanna Mazurkiewicz. występują: Karolina Kapitańska, Sandra Łątka, Kacper Lech, Krzysztof Skowron

W zaproszeniu na spektakl czytamy: Czy zwykła gazeta może być początkiem fascynującej podróży w poszukiwaniu tajemniczego Kwiatu paproci? Jak daleko można się posunąć by odnaleźć mityczną roślinę zapewniającą dostatek i wieczne szczęście? Kto z czwórki zdeterminowanych bohaterów wygra wyścig i zdobędzie magiczną roślinę? Spektakl powstały w wyniku przypadkowej pracy z fragmentem gazety, pokazuje w jaki sposób codzienne czynności i niewinna zabawa prowadzą do pełnej niespodziewanych wydarzeń podróży, której cel, zgodnie z legendą jest warty zachodu.

W związku z długotrwałym remontem Teatru Zdrojowego spektakl odbył się w niezwykłej scenerii: na osiedlowym boisku.   Premiera spektaklu: czerwiec 2010 roku.

• Zrób człowieka, spektakl inspirowany prozą Olgi Tokarczuk, scen. i reż. Joanna Mazurkiewicz. występują: Diana Bednarz, Karolina Kapitańska, Sandra Łątka, Kacper Lach, Krzysztof Skowron, Dominika Radwan, Agnieszka Szpunar (Nicole Szulc), Jarosław Wrona,

W informacji o spektaklu czytamy: Czy łatwo jest zrobić człowieka? Jakie składniki są niezbędne do jego wykonania? Czy wystarczy ulepić go z gliny? Co zrobić by był posłuszny, by karnie wykonywał swoją pracę i nie buntował się? Spektakl jest lekcją instruktarzową. Dowiemy się nie tylko jak człowiek powstaje, ale także kto wykonuje to dzieło stworzenia. Spektakl zdobył Grand Prix na X Dolnośląskich Spotkaniach Teatrów Młodzieżowych Chochoł 2012 roku. Premiera spektaklu odbyła się  19 kwietnia 2012 roku.

• Sam w pociągu monodram Kacpra Lecha inspirowany prozą Edwarda Stachury scen. i reż. Joanna Mazurkiewicz.

W rolę „podróżnika” wcielił się Kacper Lech, młody, dobrze zapowiadający się aktor z Długopola. Spektakl powstał z inspiracji prozą Edwarda Stachury, która po latach zapomnienia okazała się niezwykle świeża i uniwersalna. Bohater podróżuje przez życie, zadając sobie trudne pytania. Pyta o Boga, o miłość, o człowieczeństwo. Spektakl jak na dobrą sztukę przystało jest chwilami zabawny, chwilami tragiczny, porusza i zmusza do refleksji.

Kacper Lech był aktorem Teatru Młodzieżowego im. Mieczysławy Ćwiklińskiej w latach 2009-2013. Od 2013 roku jest studentem Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie.

Premiera spektaklu odbyła się 3 kwietnia 2013 roku.

• Babilon Bar, spektakl inspirowany prozą Doroty Masłowskiej, scen. i reż. Joanna Mazurkiewicz. Diana Bednarz, Karolina Kapitańska, Dominik Lara, Kacper Lech, Sandra Łątka, Zuzanna Makuchowska, Dominika Mierzwa, Andrzej Skoczylas, Agnieszka Szpunar, Marcin Dubowik, Marzena Hajduk.

To eksperymentalny spektakl, podczas którego ulegamy złudzeniu, że teatr jest wszędzie. Przedstawienie wyzwala tak skrajne emocje i zachowania, że już po chwili, gdy pierwszy szok mija, zastanawiamy się czy przypadkiem my widzowie nie jesteśmy głównymi aktorami w tym spektaklu.  Premiera spektaklu odbyła się 9 maja 2013 roku.

• Opowieść o duchach spektakl inspirowany prozą scen. i reż. Joanna Mazurkiewicz.Spektakl inspirowany prozą Chrisa Priestleya, scenariusz Julia Bałchan. Występują: Julia Bałchan, Janina Majewska, Hanna Majewska, Julia Piziur, Marcelina Rączka, Monika Słowik.

Któż z nas nie bał się białej damy, czarnej wołgi lub zielonego oka? Któż z nas nie opowiadał sobie strasznych historii, po których w nocy trudno było usnąć? Spektakl “Opowieść o duchach” jest dla tych wszystkich, którzy nie boją się bać. Premiera spektaklu odbyła się 24 maja 2014 roku.

• Śniło mi się… spektakl inspirowany prozą Iwana Wyrypajewa, reż. Joanna Mazurkiewicz, scen: Diana Bednarz, Marzena Hajduk, Dominika Mierzwa, występują: Diana Bednarz, Marcin Dubowik, Marzena Hajduk, Sandra Łątka, Dominika Mierzwa, Andrzej Skoczylas.

Ze spektaklu “Śniło mi się…” płynie jasny przekaz: “Każdy człowiek powinien wiedzieć. Jeżeli za życia ma mdłości, to po śmierci na pewno będzie je miał. Umrze i nie będzie wiedział, czy zmarł, czy nie, bo nic się nie zmieni. I nic nowego. Nic nowego.”  Premiera spektaku odbyła się 23 maja 2014 roku.

Tekst opracowała: Joanna Mazurkiewicz – instruktor grup teatralnych w Teatrze Zdrojowym

Bibliografia:

Bedeker Polanicki – Zbigniew Franczukowski

Kroniki Miejskiego Centrum Kultury